Diyarbakır Vilayetinde Ermeniler ve Ermeni Olayları

XIX. yüzyilin son çeyreginde ve I. Dünya Savasi esnasinda Ermenilere ne oldugu hakkindaki tartisma uzun yillardir devam etmektedir. Bu tartisma, son yillarda bir takim devletler tarafindan siyaset konusu yapilmakta ve parlamentolara tasinarak uluslararasi alanda ve diplomatik iliskilerde etkin bir siyaset araci olarak kullanilmaktadir. Avrupa ve Amerika’da siyaset malzemesi yapilan bu konu vasitasiyla Osmanli Devleti ve Osmanli ülkesinde yasayan Müslümanlar mahkum edilmeye çalisilmaktadir. Tarihçilerden ziyade siyasetçilerin gündeminde yer alan bu konu ister istemez toplumun tüm katmanlari tarafindan merak edilmekte ve tartisilmaktadir. XV. yüzyildan itibaren Osmanli idaresi altinda bulunan ve Osmanli Devleti tarafindan “teba-i sadika“ olarak adlandirilan Ermeniler, sonraki dönemlerde misyonerlik faaliyetleri, Fransiz ihtilalinin getirdigi milliyetçilik akimin etkisi ve büyük devletlerin politikalari nedeniyle XIX. yüzyilin sonlarinda devlete karsi isyan etmeye basladi Bu süreçte Osmanli Devleti’nden ayrilip bagimsiz bir devlet kurmayi amaçlayan Ermenilerin isyan ettigi yerlerden birisi de Diyarbakir idi. Nitekim 1 Kasim 1895 Cuma günü Müslümanlar namazda iken Ermeni komiteleri camilere saldirarak birçok Müslüman’in ölümüne sebep oldu. Ermenilerin neden oldugu olaylar yer yer halklar arasi bazi çatismalara dönüstü. Bunun neticesinde Ermenilerin de arasinda bulundugu Hiristiyanlardan ve Müslümanlardan çok sayida insan maddi zarara ugradi, yaralandi ve yasamini kaybetti. Bu çalismadaki amacimiz, Diyarbakir ve çevresinde meydana gelen 1895 Ermeni olaylari ile Birinci Dünya Savasi esnasindaki gelismeleri ortaya koymak ve bu konuda yapilacak çalismalara isik tutmaktir.(Tanitim Bülteninden)