Düşler Sahnesinde

Aşod Madatyan, Osmanlı İmparatorluğu’nun son çeyreğinde ve Cumhuriyet’in ilk kırk yılında tiyatro yaşantımızın tam merkezinde ve ön saflarında yer aldı. Gu¨llu¨ Agop’un Mardiros Mınakyan’a geçirdiği tiyatro bayrağını daha sonra o devraldı ve yirminci yu¨zyılın ortasına kadar taşıdı. Ermeni ve Tu¨rk sanatçılarla, farklı tiyatro topluluklarıyla, Daru¨lbedayi’yle ilişkileri, bir rejisör ve tiyatro insanı olarak yaptıkları, teori u¨zerine kafa yoran bir du¨şu¨nce insanı olarak yazıp çizdikleriyle, sahnelerimizde hoş bir seda bıraktı. Speku¨latif olmak pahasına akıl yu¨ru¨tmek gerekirse, Madatyan eğer Ermeni değil Tu¨rk olsaydı, tiyatromuzda dostu Muhsin Ertuğrul’a denk bir konumda olacağı teslim edilecektir. Sadece sahne tecru¨besi, yöneticiliği, girişimciliği değil, çağdaşlarının her fırsatta onayladığı teorik bilgisi de bu tespiti haklı çıkarır. Bu çalışma, Aşod Madatyan’ı, Meşrutiyet dönemindeki tiyatro faaliyetlerini, Mu¨tareke sahnelerindeki hareketliliği, Cumhuriyet’le gelen değişim ve dönu¨şu¨mleri, tiyatro tarihi çalışmalarında hiç ele alınmayan konuları siyasal ve sosyal gelişmelerin içine yerleştirerek ele alıyor. Nesim Ovadya İzrail, Du¨şler Sahnesi’nde perdenin dışında kalanları veya bırakılanları yeniden sahneye davet ederken, bizleri tiyatro tarihimiz u¨zerine bir kez daha du¨şu¨nmeye davet ediyor.