Faşizmler

Italyan ve Alman fasizmleri Avrupa tarihini derinden etkiledi. Sadece siyasi sistemleri degil toplumsal yapiyi da dönüstüren fasizm, insanlik tarihinin en kanli sayfalarinin yazilmasina sebep oldu. Ancak fasizmi özellikli kilan yalnizca kiyiciligi degil, toplumsal hayati, zihniyet kaliplarini, kültürel algi ve zenginligi de kötürümlestiren yüzüdür. Modern tasavvurun, Aydinlanma ideallerinin olumsuz anlamda en uç noktalara tasinmis olmasi da fasizmin bir diger özelligidir. Fasizm, modern toplumun içinde barindirdigi çeliskileri farkli etnik, dinsel topluluklara yönelterek, bir “iç” düsman algisi yaratir ve bu algiyi kitlesel kiyimlarla besleyerek var olur. “Fasizmler”, kiyafetlere, ritüellere, törensel heyecana ve ilkel duygularin kitlesel “gösterisi”ne önem verir; propaganda, siddet ve “histeri”nin kitlelerce paylasilmasi fasizmin en önemli silahlaridir. Henri Michel, Ikinci Dünya Savasi yillarinda Fransiz direnis hareketi içinde yer almis, olaylara ilk elden taniklik etmis bir tarihçi. Fasizmler’de, Italyan ve Alman fasizmlerinin benzerliklerini, birbirinden farkli yönlerini, mobilizasyon güçlerini, hitap ettikleri toplumsal siniflari ve kitleleri ele alirken, bir yandan da Avrupa, Amerika ve Afrika’da fasist karakterleri benzesen siyasal hareketlerin bir dökümünü sunuyor.