Frankfurt Okulu'nda Sanat ve Toplum

Sanat ile toplum insanda çakisir. Eger degistirilmesi gereken bir toplum varsa onu degistirecek olan sanat degil, insandir. Eger toplum sanati teslim alabiliyorsa, aslinda teslim olan sanat degildir, fakat insandir. Sanat yalnizca insana "yanlis bütün" içinde biraz daha genis bir alan saglamanin bir aracidir. Tikelin genel içinde var olmaktan baska bir seçenegi, gidecegi baska bir yer yoktur. Frankfurt Okulu'nun temel bir savi, sanatin tikele, genel içinde sinirli da olsa belli bir özerklik saglayabilecegidir. Insanin ütopyasini, umudunu, düslerini saklayabilecegi bir alandir sanat; hepsi o kadar. Kuskusuz, bu da az sey degildir. Çünkü sanat, "somut olmayan"in alani olarak, genelin tikel üzerindeki egemenliginin olasi en zayif anini da temsil eder. Bu egemenligin en zayif oldugu nokta, umudun yeserecegi en verimli yerdir. Sanat, insanin "yanlis bütün"e karsi en güçlü oldugu alandir.-Besim F. Dellaloglu-(Tanitim Bülteninden)