Güney Arnavutluk’ta Üç Osmanlı Kasabası Avlonya, Berat, Ergiri (19. Yüzyıl)

Batılı tarih yazımında Osmanlı Devleti idaresinde Arnavutluk, siyasi ve kültürel açıdan parlak bir devir geçirmemiştir. Öyle ki bu dönemde Arnavutlar siyasi bütünlüklerini yitirmekle kalmamış, her anlamda gerilemiştir. Bu yaklaşımın tarihi verilerden yoksun olduğu Güney Arnavutluk’taki üç kasabanın Osmanlı hakimiyetinde tecrübe ettiği dönüşümden hareketle ileri sürülebilir. Zira metinde değinilen Avlonya, Berat ve Ergiri kasabaları Osmanlı hakimiyetinde gerilemek bir yana idari, askeri, ticari ve kültürel açıdan gelişmiştir. Nüfusu artan kasabaların yeni kurulan mahallelerle kapladıkları alan genişlemiştir. Mahallelerde inşa edilen dini yapılar içtimai hayatın önemli bir unsuru olmuştur. Kasabalardaki çarşı ve pazarın geliştirilmesi ise Türk-İslam şehirlerinin hemen hepsinde olduğu üzere özellikle önemsenmiştir. Böylece iktisadi ve içtimai anlamda dönüşen-gelişen kasabalarda Osmanlı etkisinden bahsetmek mümkün olmuştur.
Bu çalışmada Güney Arnavutluk’un merkezlerinden olan Avlonya, Berat ve Ergiri kasabalarında bahsedilen etkinin düzeyi tespit edilmek istenmiştir. Bunun için Osmanlı arşiv vesikaları ile seyahatnameler saha araştırmalarıyla elde edilen verilerle birlikte değerlendirilmiştir.