Hadis Tahrici, Tenkidi ve Problemleri

İslâm dininin ikinci temel kaynağı olan sünnet, aynı zamanda Temel İslâm
Bilimleri alanının da en temel iki kaynağından biridir. Bu itibarla;
sünnet/hadisin Hz. Peygamber’e aidiyetinin araştırılması oldukça
ehemmiyetli bir husustur. Bu çerçevede İslâm âlimleri, oldukça büyük
gayret sarf etmiş, hadisin senedinde herhangi bir râvi atlamaksızın
kesintisiz bir şekilde Hz. Peygamber’e nispet edilmesi için bir takım usul ve
kaideler koymuşlardır. Bu anlamda hadisin senedinde kopukluk olmaksızın
Hz. Peygamber’e dayandırma sadece Müslümanlara has bir ameliyedir.
Zira bu ameliye diğer din müntesipleri tarafından kullanılmış olsa da İslâm
âlimlerinin gösterdiği dikkat, hassasiyet ve tetkike ulaşamayacak nitelikte
olduğu ehlince malûmdur.
Hadis ilminin temel gayelerinden biri de hadislerin Hz. Peygamber’e
nispetinin doğruluğunun araştırılmasıdır. İslâm âlimleri bu araştırmayı
yapmak üzere hadislerin senedinde bulunan râvilerin araştırılmasına
ihtiyaç duymuşlardır. Hadiste isnad araştırması ve bunu takip eden cerh ve
ta‘dil faaliyetlerine öncelikle Hz. Peygamber’in rastlanmaktadır.
Öte yandan hadiste cerh ve ta‘dil sahâbîler döneminde de
devam etmiş, sonraki asırlarda özel kavram, tanım ve kaidelerin olduğu
sistematik bir hadis alt disiplini halini almıştır.