Halife II. Abdülhamit’in Hac Siyaseti

XIX. yüzyilin ikinci yarisinda hacilarin sayisinin 300 binlere varmasi, dünyanin dört bir tarafindan gelen Müslümanlarin Hicaz'da bulusup kardesliklerini pekistirmesi Batililari, özellikle Osmanli birligini bozmaya yönelik politikalar izleyen Ingiltere'yi rahatsiz etmektedir. Bu nedenle, dünya kamuoyuna, hacilarin sihhi olmayan sartlarda hac yaptiklarini, Hicaz'a giden Hintli müslümanlar ve dilencilerin, buradan Avrupa'ya pek çok hastaligi ve o dönemde siddeti gittikçe artan kolerayi tasidiklari sayiasini yayar.Bu sayia Islam dünyasinda Osmanli Devleti ve halife alayhinde bir propaganda unsuru olarak kullanildigi gibi, Batili devletlerde yasayan Müslüman tebaanin Hicaz'a gitmesi de engellenir. Batinin hac üzerinden yürüttügü bu siyasetle mücadele etmek üzere, Dr. Mehmed Sakir Bey konuyla ilgili pek çok nesriyatta bulunur.1890 yilinda ilahi bir isaretle, hacca gitmek üzere Seraskerlik'e basvuran Sakir Bey Istanbul'dan gemiyle Mekke'ye dogru yola çikar. Yolculugu boyunca ugradigi yerleri, gördüklerini en ince detaylarina kadar not alir. Cidde, Mekke, Taif, Arafat, Müzdelife, Mina, Medine ve Yenbugulbahr'da yaptigi incelemelerde müspet ve menfi tüm yönleriyle hacci degerlendirecek verilere ulasir. Haci olup döndügünde de Halife Abdülhamid bunlari kendisine bir rapor olarak sunmasini ister. Bu rapor II. Abdülhamid'in hac siyasetinin bir parçasi olarak hifzissihhanin esaslarini olusturacaktir.Bu baglamda Osmanli Devleti'nin hac siyaseti, "siyaset-i tibbiye" denilen bir kavramla birlikte yeniden sekillenir. Hadimü'l-Haremeyn olan Halife II. Abdülhamid'in kutsal topraklarda hacilarin huzurlu bir sekilde ibadetlerini yapabilmeleri için aldigi önlemler, yaptirdigi hastane, misafirhane vb. yapilar bu raporun verileri isiginda vukubulan hadiselerdir. Iste bu eser, bu seyahatname-raporun tab'a bürünmüs halidir.