Hint Felsefesinin Temelleri

Hint felsefesinin temellerine inildiginde, belki de diger toplumlarda hiç olmadigi kadar uygarligin baslangicina her bakimdan temas ederiz. Kurban, âyin ve tören bilgisi… Brahmanlar, krallar, savasçilar, topraga bagli yasayanlar… Kadim zamanlardan bu yana toplumsal düzeni, siyasi çalkantilari, dinsel tasavvurlari ile metafizik düsünceleri, felsefi algilari iç içe geçmis, âdeta birlikte örülmüs bir dünyanin dogal izleri takip edilir Hint tecrübesinde. Rigveda’dan baslayarak Vedalarda, daha sonra Upanishadlar’da ve diger bagimsiz düsünce sistemlerinde, felsefe ve teoloji, mitoloji ve metafizik arasinda net ayirimlar yapmak mümkün degildir. Hintli buna gerek bile duymamistir. Çünkü zaman ve kosullar degisse de sanki ayni kalanin kesin bilgisine sahip gibidirler. En eski zamanlardaki kurban bilgisi ve ilahileriyle, Upanishadlar döneminin daha karmasik toplumlarina ait içinden çikilmaz, güncel, ontolojik ve metafizik problemlerine ayni derinlikte ve ustalikta yaklasabilme becerisini gösterirler. Bu haliyle dünyanin en eski felsefesini ortaya koydugu da söylenebilir ki neredeyse bütün Uzak Dogu ve çevresi, buradan neset eden manevi ve düsünsel zenginliklerle felsefi ve dinsel yönelimlerini önemli ölçüde belirlemislerdir. Gene özellikle Schopenhauer’dan baslayarak Bati düsüncesinin gözü de artik Hint felsefesi üzerindedir.Hint felsefesinde en temel metafizik ve ontolojik konularin ele alinma biçimleri birörnek degildir; bu yüzden birbirleriyle ters düsen ve ciddi anlamda mücadele eden çok çesitli düsünce ekolleri ve sistemleri ortaya çikmistir. Ve belki düsünce tarihi açisindan essiz olan da, bu süreçte Hint felsefesinin kavramlari bu mücadeleler içinde yetkinligine kavusurken, ayni zamanda insanligin ilksel tecrübelerinin canli birer taniklari olan mitolojinin ve mitolojik kavramsallastirmalarin bu düsüncenin özünü belirliyor olusudur. Böylece âdeta insanlik tarihinin kesintisiz sürdügü bir zenginligi içinde barindiriyor Hint felsefesi.