İki Kültürde İslam Fas ve Endonesya'da Dini Değişim

Iki Kültürde Islam: Fas ve Endonezya’da Dinî Degisim’de Geertz, mukayeseli din ve antropoloji çalismalarinda iki önemli kavramsal yenilik sundu. 1960’lar boyunca dinler tarihindeki baskin egilim, karsilastirilan fenomenlerin tipolojik tasnif edilmelerine dayanmaktaydi. Bu yaklasimda, örnegin ‘mistisizm’ gibi fenomenler ‘özsel’ nitelikleri önceden varsayilarak çalisilirdi. Oysa Geertz, Fasli ve Javali velilerin kendi toplumsal ve tarihsel baglamlarindaki temsil ve pratiklerinin canli tasvirlerinin gösterdigi gibi, tikel olana yogunlasmak suretiyle mukayese yapilabilecek kismî benzerliklere dayali bir strateji önermektedir. Wittgenstein’in post-analitik felsefesinden antropolojiye tasidigi ve baska çalismalariyla yayginlastirdigi kavramlar araciligiyla antropolojiyi toplumsal düsünce içindeki daha kapsamli akimlara baglamis, genis bir kitle için daha görünür ve canli bir hale getirmistir. Onun ikinci önemli katkisi ise, antropoloji ile tarih arasinda akademik egitim ve yazim tarzlarindaki pratik mesafeyi kapatmasidir. Iki Kültürde Islam, ‘az ya da çok’ Fas ve Endonezya’da Islamî ifade ve pratigin egemen ‘klasik’ biçimlerinin gelistigi farkli tarihsel baglamlari naklediyor ve degisen ve tartisilan kültür tasavvurlarini tarihte gerçeklesen olaylarla birlestiriyor.