İlyas Hanna Seyahatnamesi Bir Osmanlı Tebaasının Güney Amerika Yolculuğu (1668-1683)

Osmanli tebaasindan Irak’li Katolik bir din adami, kutsal yerleri ve Vatikan’i ziyaret etmek üzere 1668 yilinda Halep’ten Avrupa’ya dogru yola çikar. Amaci, Roma Katolik kilisesine yeni katilan Kalde kilisesine yardim saglamaktir. Krallarla, kraliçelerle ve Papa ile görüsür. Avrupa’da yedi yil dolastiktan sonra, bir firsati degerlendirerek Ispanya Kraliçesi’nden aldigi bir özel izinle1675 yilinda Cadiz Limani’ndan kalkan bir gemiyle Yeni Dünya’ya dogru yola çikar. Dogulularin henüz tam olarak kavrayamadigi, hatta bilmedigi Güney ve Orta Amerika’da, agirlikli olarak And Daglari bölgesinde sekiz yil dolasir. Bu seyyahlik serüveninin sonucunda, papalik makamina sunulmak üzere bir gezi raporu/seyahatname yazdigi anlasilmaktadir. Seyahatnamesinin bir kopyasini Sam’a dönerken yaninda getirir. Ilyas Hanna, Yemen’den Irak’a göç eden bir aileye mensuptur. 4 Agustos 1669’da sasaali bir konvoyla Tolon’a gelen Padisah IV. Mehmet’in elçisi Süleyman Aga’ya, XIV. Louis (1638-1715) ile görüsmelerinde tercümanlik yapmis, sonrasinda da Süleyman Aga ile birlikte 8 ay Paris’te kalmistir. Sonuçta Ilyas Hanna bir Osmanli tebaasidir. Ilyas Hanna Seyahatnamesi, Güney Amerika’da Hiristiyanlik olgusunun Dogu’lu bir rahip gözüyle nasil görüldügüne iliskin teolojik bir çalisma olarak okunsa, hatta Irakli bir papazin “32 kisim, tekmili birden” bir macerasi olarak kabul edilse dahi bu seyahatname Osmanli dönemine ait eksik bir belgenin açiga çikarilmasi olarak degerlendirilebilir.