İstanbul Batakhaneleri

Ünlü yazar Adnan Veli Kanık, uzun yıllar sonra yayımlanmamış bir kitabıyla geri dönüyor.Öldüğünde özel bir kuruluşun basın müşavirliğini sürdürüyordu. Mezarı Rumelihisarı Mezarlığı’ndadır.


Kitapları

Mahpushane Çeşmesi, 1952; Orhan Veli İçin, 1952; Sosyete, 1956; Uçan Daireler, 1957; Seçim Konuşmaları, 1957; Kaynana, 1957; İstanbul Batakhaneleri, 2018

Gizlenmiş bir kimlikle, sade bir vatandaş olarak hayatın çeşitli alanlarında “rol alarak” gözlemlerini yazıya dökmek çok eski bir gazetecilik tekniğidir. Adnan Veli birçok bakımdan tehlikeli sayılabilecek bu çalışma biçimini seçmiş, İstanbul’un kumarhane, bar, pavyon, randevuevi, kerhane gibi mekânlarında batakhane insanları olarak nitelendirdiği kumarbazlar, külhanbeyleri, uyuşturucu bağımlıları, kadın satıcıları ve sokaklarda müşteri avlayan hayat kadınları arasında bir hayli zaman geçirmiş, tanıklıklarını günü gününe gazetesine yetiştirmiştir. Adnan Veli, oradaki derin ve iğrenç çukura bir romancı gibi bakmış, kendini olayların parçası kıldığı için yaşananlar içselleşmiş ve sonuçta sıradışı iç dünya tahlillerine ulaşılmıştır.
İstanbul Batakhaneleri, benzersiz bir gazetecilik deneyimi ve edebiyatımız için bir başyapıt olarak önümüzde durmaktadır.

Turgut Çeviker’in derleyerek yayıma hazırladığı kitabı Mümtaz Arıkan resimledi.

Adnan Veli Kanık
(9 Aralık 1916, İstanbul – 6 Aralık 1972, İstanbul)

Şair Orhan Veli Kanık’ın kardeşidir. Galatasaray Lisesi’nden mezun oldu. Bir süre İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okudu. 1949’da Vatan gazetesinde yazmaya başladı, röportajları, magazin yazıları, hikâyeleri tefrika edildi. Akbaba, Dolmuş, Karikatür, Taş, Taş-Karikatür, Tef ve Papağan gibi mizah dergilerinde mizahi yazılar ve hikâyeler yayımladı. İstanbul Radyosu için radyofonik skeçler yazdı.

Kadın arkadaşının İtalyan casusu olduğu anlaşılınca idamla yargılandı. Ankara Merkez Ceza ve Tutukevi’nde yatarken, içerden Vatan gazetesine takma imzalarla makaleler gönderdi ve ünlü Mapushane Çeşmesi (1952) adlı belgesel hikâyelerini bir yazı dizisi olarak yayımladı. Aynı yıl Mapushane Çeşmesikitap olarak basıldı ve yazı dizisini aşan büyük bir ilgi gördü. Afla tutukluluk süresi idamdan düştü ve yedi yıl sonra özgürlüğüne kavuştu. Yeniden Vatan gazetesi ve mizah dergilerindeki çalışmalarına döndü.