Kamusal İnsanın Çöküşü

Kendi alanlarinda çigir açan, onlarla hesaplasmadan yeni bir sey söylemenin zor oldugu kitaplar vardir. Richard Sennett'in düsünce tarihinin basyapitlarindan biri olan Kamusal Insanin Çöküsü böylesi bir kitaptir: Tarihten sosyolojiye, psikolojiden antropolojiye entelektüel bir sölendir. Sennett, Kamusal Insanin Çöküsü'nde özgünlük ve entelektüel derinlikle kamusal hayat ve özel hayat arasindaki dengesizligin nedenlerini ve bu dengesizligin yol açtigi sorunlari inceliyor. Ona göre, hayatin, aile ve yakin dostlar disindaki parçasi olan "kamusal hayat" bir zamanlar "hayat dolu"ydu ve kisiler için çok önemliydi. "Yabanci"larla duygusal baglar kurarak insanin oyun yetenegini çogaltan, toplumsallasmasini/medenilesmesini saglayan bir kamusallik vardi. Bütünlüklü ifadesini 18. yüzyil Avrupa sehirlerinde bulan bu kamusallik zamanla agirligini yitirerek yerini "özel hayat"a birakti. Kamusal hayat artik özel hayatin gerektirdigi oranda önemli olmaya basladi.Sennett, bugün, tanimadigimiz ama ayni sehirde yasadigimiz insanlarla kurulacak çok boyutlu iliski ve hazlardan yoksun kaldigimizi söylüyor ve su sorulari soruyor: Yabanci, nasil tehdit edici bir unsura dönüstü? Sessiz kalarak seyretme, kamusal hayatin tek yolu haline nasil geldi? Yalniz kalma, bir hak olarak nasil olustu? Özel hayat ilgi odagi haline nasil geldi? Politikacilari neden yaptiklarina ve programlarina bakarak degil de kisisel özelliklerine göre degerlendiriyoruz? Evlerimize özen gösterdigimiz halde sokaklarimiz neden pis? Sennett, kamusal alanlarin yasanan mekânlar olmaktan çikip gelip geçilen yerlere dönüsmesiyle yüreklerimizi sevgili ve dostlarimizin disinda kimseye açamadigimizi, özel hayatina kapanan kisiliklerimizin giderek güdüklestigini, baska insanlarla oyun oynama yetenegimizi yitirmemizin bizi nasil eksilttigini tarihsel/toplumsal bir perspektifle isliyor. Bu süreci Balzac ve Diderot'nun yazilarina, Paganini ve Liszt'in müzigine, tiyatro ve izleyicinin davranislarina, mimariye, Dreyfus Davasi'na ve Richard Nixon'in kariyerine, özel ve kamusal hayatin konusma ve giyim biçimleri gibi gündelik örneklerine bakarak anlatiyor. Modernlikle birlikte özel hayatina tutsak olan insanin kamudaki sessizligini, yalnizligini, yasayan degil seyreden bir insan haline gelme tarihini inceliyor. Sennett, bütün bunlara ragmen umutsuzluga kapilmiyor. Yitik bir kamusal cenneti hayal etmek yerine, kisilerin yakin dostlari arasindaki kadar rahat ve güvenli oldugu, oyuna önem verdigi, nezaketi elden birakmadigi bir ortamda, süpheyi en aza indirerek "ötekini tanima"nin imkânlarini arastiriyor. Sokakta "öteki"ne "merhaba" demek isteyenler için... Radikal Kitap Eki Ilanlari, E-Bülten