Kitabul-Musaraa - Filozoflarla Mücadele

Muhammed b. Abdülkerim es-Sehristânî’nin (ö. 548/1153) Filozoflarla Mücadele (Kitâbu’l-Musâraa) adli elinizdeki bu eseri, Ibn Sînâ’nin felsefi sistemine yönelik, Gazzâlî’nin Tehâfüt’ünden farkli bir elestiri yöntemiyle yazilmis bir kitaptir. Sehristânî bu eserinde kendi ifadesiyle, “Bu nedenle O’nun Sifâ’nin Ilâhiyât kisminda, Necât’ta, Isarât’ta ve Ta’likât’ta söylediklerinden en kesin ve en açik olanlarini seçtim” diyerek Ibn Sînâ merkezli bir elestiri kaleme aldigini açikça ifade etmistir. Bununla birlikte bu eser, Islam Düsüncesi Tarihinde Gazzâlî’nin baslatmis oldugu Tehâfüt/elestiri gelenegi dogrultusunda kaleme alinmis olup, kelamî meselelere zimnen dahil edilen felsefî yaklasim tarzinin, yine kelam gelenegi içinden bir elestirisi olarak kabul edilebilir. Sehristânî, bu eserini yedi mesele olarak tasarlamistir. Bu meseleler su sekilde siralanmaktadir: 1- Varligin Kisimlarinin Belirlenmesi, 2- Zorunlu Varligin Varligi, 3- Zorunlu Varligin Birligi, 4- Zorunlu Varligin Bilgisi, 5- Âlemin Sonradan Olmasi, 6- Ilkelerin Belirlenmesi, 7- Zorlu Meseleler ve Süpheli Konular. Ancak o, kendi zamanindaki bir takim problemleri ve karisikliklari gerekçe göstererek, son iki meseleyi ayri bir mesele olarak ele almamis, bu konularla ilgili meselelerin ana noktalarini saymakla yetinmistir.