Kösem Sultan

Osmanli tarihinin ünlü ve etkili kadinlarindan biri olan Kösem Sultan, 1590 yilinda Bosna’da Anastasya adiyla dogdu. Bosna beylerbeyi tarafindan Istanbul’a kizlaragasina gönderildi. 15 yasindayken Sultan I. Ahmet’e haseki oldu. Keskin zekâsiyla padisahi etkisi altina aldi ve bütün saraya nüfuzunu kabul ettirdi.Kocasi ölünce önce tahta geçen kocasinin kardesi Sultan I. Mustafa ve daha sonra da kocasinin baska bir kadindan olma oglu Sultan II. Osman zamaninda devlet islerinde etkinligi artti. Fakat II. Osman yasi çok genç olmakla birlikte Kösem Sultan’in devlet islerine çok karismasindan rahatsiz oldu ve muhtemelen annesi Valide Sultan Mahfiruz Hadice Sultan’in da etkisiyle onu eski saraya gönderdi. Genç Osman’in tahtan indirilmesi ve tekrar yerine geçen I. Mustafa’nin da tekrar tahttan indirilmesi üzerine tahta nihayet Kösem Sultan’in kendi oglu IV. Murat çikti. IV. Murat tahta çiktiginda sadece 11 yasindaydi ve Kösem Sultan artik oglu adina devleti büyük ölçüde yönetmeye baslamisti. Zamanla Sultan IV. Murat olgunlasarak annesinin faaliyetlerini bir ölçüde engellemeye baslamissa da genç yasta ölümü üzerine tahta Kösem Sultan’in diger oglu Ibrahim çikti ve Kösem Sultan’in nüfuzu tekrar artti. Ibrahim tahta çiktiginda Osmanli Hanedani büyük bir krizle karsilasti. Ibrahim hanedanin tek erkek varisi durumundaydi ve acil bir sekilde hanedanin devamini saglama zorunlugu vardi. Oysa I. Ibrahim bir ölçüde dengesiz görünüyor ve kadinlarla olan iliskilere ilgi duymuyordu. Osmanli hanedaninin devamini saglama görevi büyük ölçüde Kösem Sultan’a düstü. Oglunu tedavi amaciyla ülkenin her yanindan üfürükçüler getirtti. Bu üfürükçülerin en ünlüsü Cinci Hoca lakabiyla taninan Karabaszade Hüseyin Efendi’ydi. Nihayet Ibrahim’in tahta çikmasindan 2 yil sonra sehzade Mehmet dogdu ve hanedanin devami saglama baglanmis oldu. I. Ibrahim öldükten sonra yerine Kösem Sultan’in torunu 6 yasindaki Sultan IV. Mehmet geçti. Önceleri Kösem Sultan’in nüfuzu devam etti ama bir süre sonra Kösem Sultan’a rakip olan bir baska kadin ortaya çikti. IV. Mehmet’in annesi Turhan Sultan’la Kösem Sultan arasinda kiyasiya bir rekabet basladi. Bu rekabet 3 yil sürdü ve Kösem Sultan’in bir gece dairesinin basilarak bogdurulmasiyla noktalandi. Bu olaydan sonra Köprülü ailesinden sadrazamlar is basina geldi ve Valide Sultanlarin (padisahlarin anneleri) devlet siyasetindeki etkileri sona erdi. Kösem Sultan’in cenazesi Sultan Ahmet Camii ’ndeki I. Ahmet türbesine gömüldü. Bu tarihsel öneme sahip sahsiyet, o zamandan beri adini hiç unutturmamis, çok sayida edebî esere ilham kaynagi olmustur. Türk tiyatrosunun duayenlerinden Turan Oflazoglu’nun “Kösem Sultan“ adli oyunu, edebiyat tarihimizin ve özellikle de tiyatro tarihinin en önemli eserlerindendir ve yüzlerce kez sahnelenme basarisi göstermistir. Iz Yayincilik tarafindan nesredilmis olan bu eser, hayatinin filme alindigi su günlerde kendisini tanimayi arzu edenler için biçilmis bir kaftan özelligi tasimaktadir.(Tanitim Bülteninden)