Mantık Bilimi (Küçük Mantık) / Anahatlarda Felsefi Bilimler Ansiklopedisi 1

Hegel’in Mantik Bilimi Aristoteles’in Organon basligi altinda toparlanan Mantik çalismalarindan bu yana insan Usunun kavramsal yapisi üzerine üstlenilen en tam çözümleme girisimidir. Sözde biçimsel, simgesel, matematiksel vb. “mantik” olarak bilinen daha sonraki girisimler bir yandan yöntemsizlikleri ve öte yandan içeriksizlikleri açisindan Hegel’in biçim ve içerigi birbiri disina birakmayan ve saltik yöntem ya da saltik tanitlama üzerine kurulu mantik dizgesi ile karsilastirma içine getirilemezler. Hegel’in Mantik Bilimi’ nin “önceki Metafizigin” (vormalige Metaphysik) yerini aldigi yolundaki sözleri ‘Mantik = Metafizik’ denklemini imlemez. Mantik hiç kuskusuz meta-fizik degildir, çünkü Doganin ötesi Tindir, Logos degil. Tam tersine, Mantik Doga ve Tin için biçimsel ya da kavramsal öncüldür. ‘Mantik Bilimi = Ontoloji’ denklemi de geçersizdir çünkü Ontoloji yalnizca Nesnel Mantiga karsilik düser, Mantigin bütününe degil. Sözde modern “mantik” girisimleri Mantik Bilimi’ nin yalnizca Öznel Mantik üçlüsünün birinci bölümü olan Kavram Mantiginin (Kavram, Yargi, Tasim) dizgesel yapisi ile ancak bölümsel olarak örtüsür ve Nesnellik ve Idea bölümlerini dislar. Bütün bu dislanan kavramsal içerigin mantiksal olmadigi önyargisi modern simgesel “mantik” modellerinin dilbilgisine andirimli ve sözde matematiksel yapisinin mantiksal oldugu gibi enteresan bir sanidan dogar.
Aziz Yardimli