Marx ve İnsan Doğası

“ Feuerbach, dinsel özü, insan özüne indirger. Ama insan özü, tek tek her bireyde dogustan bulunan bir soyutlama degildir. Bu öz gerçekte toplumsal iliskiler bütünüdür. Gerçek özün elestirisine girmeyen Feuerbach, dolayisiyla:1-Tarihsel akistan koparak, dinsel duyguyu kendi içinde sabitlestirmek ve soyut – yalitilmis- bir insan bireyini öncüllestirmek;2-Dolayisiyla da bu özü ancak “tür” olarak, birçok bireyi dogal bir biçimde birbirine baglayan içsel, dilsiz bir genel özellik olarak kavramak zorunda kalir.”Karl Marx, Feuerbach Üzerine TezlerMarx ve Insan Dogasi, Marx’in Feuerbach üzerine tezlerinin altincisi ile baslayan ve Komünist Manifesto’dan Kutsal Aile’ye, oradan Kapital’e uzanan bir tartisma ekseninde Marx’in insan dogasi üzerine yazdiklarini, Marx’in insan dogasi fikrini reddettigi argümanini ve bu argüman etrafinda olusturulan efsaneyi tartisan bir kitap. Uzun bir felsefe içi tartismayla baslayan kitap çetrefil sorularin olasi cevaplarini arastiriyor. Sosyalizmin kendinde devrim için öncelikle yapilmasi elzem bir tartisma bu. Yapisalcilik içi tartismalara da oldukça anlamli cevaplar veren Geras, “teorik-anti hümanizm” hakkindaki elestirisini çok önemli bir tartismayla gelistiriyor ve sosyalizm imkânini bizlere bir de felsefe vasitasiyla hatirlatmis oluyor.“Altinci tez Marx’in insan dogasi fikrini reddettigini göstermez. Marx insan dogasi fikrini reddetmez. Ve Marx böyle yapmakta haklidir.”Norman Geras