Monadoloji - Metafizik Üzerine Konuşma

Düsünce tarihinde, arkasinda biraktigi yazili çalismalar bakimindan Leibniz kadar üretken bir baska zihne nadiren tesadüf edilir. Ilginçtir ki, ömrünü düsünmeye ve yazmaya vakfetmis bu büyük dehanin hayattayken yayinlattigi çalismalarin adedi, ardinda biraktigi devasa külliyatla mukayese kabul etmez. Söz konusu yayinlari, birkaç risalesiyle, Tanri’nin bir deyimle “avukatligi”ni yaptigi Essais de Théodicée [Ilâhî Adalet Üzerine Denemeler] baslikli eserinden ibarettir. Geride biraktiklarinin yayinlanmasi ise, günümüzde bile sürmekte olan uzun soluklu bir çalismaya konudur. Kendisinin de hoslandigi adlandirmayla “önceden tesis edilmis âhenk sisteminin müellifi” Leibniz, insan aklini kurcalayan onlarca farkli ve büyük meseleye cesaretle el atmis, çaginin önde gelen âlimleriyle durmaksizin mektuplasmis, teorik mesguliyetleri yaninda pratik çalismalara, gözlemlere ve -hesap makinesi gibi- icatlara da mesai harcamistir. Leibniz’in matematik ve mantik gibi aksiyomatik disiplinlerle, fizik ve psikoloji gibi bilimlerdeki gelecege isik tutan basarilari bir yana birakildiginda, onun felsefe ve ilâhiyat alanindaki en büyük basarisinin, dünyada “kötülügün” varliginin Tanri’nin mevcudiyetine antitez olarak kullanilmasina karsi rasyonel bir savunma yapmak oldugu söylenebilir. Mümkün dünyalari temasa edip, onlar arasinda bir-arada-mümkün azamî miktarda varlik içeren dünyayi tercih etmesi bakimindan, Tanri mümkün dünyalarin en iyisini yaratmistir. Iste Monadoloji ve Metafizik Üzerine Konusma, Leibniz’in bu minvaldeki metafizik düsüncelerini ana çizgileriyle göz önüne seren iki temel metnidir.