Negatif Diyalektik

Yirminci yüzyil felsefesinin zirve kitaplarindan Negatif Diyalektik, kaleme alinisinin 50. yildönümünde Seyda Öztürk’ün müthis emek ürünü çevirisiyle nihayet Türkçede. Adorno kitabin amacini söyle ifade ediyor: “‘Negatif Diyalektik’ tabiri, gelenegi ihlal eder. Diyalektik, daha Platon’da bile, bir düsünme araci olan olumsuzlama araciligiyla olumlu bir sey üretme amaci tasirdi; sonralari bu olumluluk ‘olumsuzlamanin olumsuzlanmasi’ taniminda kisa ve kesin ifadesini bulmustur. Bu kitap belirlenimden ödün vermeden diyalektigi bu olumlayici esastan kurtarmayi amaçlamaktadir”. Kitabin giris bölümünde felsefi deneyim kavrami açimlanirken, birinci bölüm, Almanya’da hüküm süren ontolojinin durumunu ele aliyor. Üçüncü bölümdeyse “negatif diyalektik modelleri” ayrintili olarak gelistiriliyor.“Bir zamanlar miadini doldurmus gibi görünen felsefe bugün hâlâ yasiyor çünkü onu gerçeklestirme firsati kaçirildi. Felsefenin dünyayi yorumlamaktan baska bir sey yapmadigi, gerçeklige teslim oldugu için kendi içinde sakatlandigi yolundaki yüzeysel yargi, dünyayi degistirme çabasinin tamamen bosa çiktigi bir dönemde, aklin yenilgisinin kabulüyle ayni kapiya çikar... Belirsiz bir zamana ertelenen pratik de halinden memnun spekülasyona karsi basvurulacak bir temyiz mercii olmaktan çikmis, dönüstürücü bir pratigin gerektirdigi elestirel düsünceyi beyhude oldugunu ileri sürerek zapt etmek isteyen yetkili kisilerin bahanesi görevi görmektedir çogunlukla. Felsefe, gerçeklikle bir olma veya gerçeklik üretmenin hemen arefesinde olma vaadini yerine getiremedigi için kendini acimasizca elestirmeye mecburdur.”Bu acimasiz elestiriyi en ufak bir taviz vermeden yerine getiren kitap güncelligini ve örnek degerini hiç yitirmeyecek.