Nemesis Operasyonu Ermeni Soykırımı’nın İntikamı İçin Yapılan Suikastler

Bir suikast örgütü dünya tarihsel bir bakis açisiyla masaya yatiriliyor.Bir solukta okuyacaginiz bir tarih. “Nemesis Operasyonu” Modern Türkiye tarihinde pek söz edilmeyen pek de konusulmayan bir konu. Ermeni soykirimi tartismalari Türkiye’de genellikle Ermeni çeteleri de sunlari yapti... karsiligi verilerek tartisilir. Buna ragmen Ermenilerin soykirimdan sorumlu tuttuklari Ittihatçilere suikastler düzenlemeleri pek gündeme gelmez. Eric Bogosian bu gizemli suikastlerin üzerindeki sis perdesini aralamayi basarmis. Bogosian bir yandan Ermenilerin yasadigi “büyük felakete” ve sonuçlarina odaklanirken diger yanda Ermeni suikastçilerin biyografilerine ve  dönemin istihbarat kuruluslarinin bu suikastlerdeki payina bakiyor. “Kurulusundan itibaren üç yil içinde Nemesis komplosu, yedi üst düzey Ittihatçi ve destekçisinin yerini tespit etti ve onlari öldürdü (Cemal Azmi, Sait Halim Pasa, Han Cevansiri, Cemal Pasa, Han Hoyski, Bahattin Sakir ve Talat Pasa). En azindan on silahli suikastçi infazlari gerçeklestirdiler. Gene bir düzine gözcü, casus ve örgütçü buna yardimci oldu. Ayrica diplomatlar ve fazladan perde gerisindeki kisiler bilgi ve para sagladilar. Nemesis komplosu üç kitada ve yedi ülkede is gördü (Soghomon Tehliryan’la birlikte listede Bedros Ter Bogosyan, Stepan Dizakyan, Yervant Fundukyan, Harutyun Harutiunyan, Artashes Kevorkyan, Misak Kirakosyan, Arsavir Siragyan, Misak Torlakyan ve Aram Yergayan bulunuyor.)” Kayip bir hikayenin bu yeniden dirilisinde Eric Bogosian, 1915’de Ermenilerin Osmanlilar tarafindan toplu  olarak katledilisinin intikamini almak isteyen suikastçilerin hikayesini yalin bir dille anlatiyor. Bogosian’in bir gerilim filmi gibi gelisen hikayesi, çoktan unutulmus olaylara ve ortak geçmislerine “kendi yöntemleriyle” bir tür adalet ve huzur getirmek amaciyla yola çikan insanlari yeniden yasama döndürüyor. Ronald Grigor Sunny,  Siyaset Bilimi ve Tarih Pofesörü, Michigan Üniversitesi