Nergisi ve Nihalistan'ı

Klasik Edebiyatimizda Sinan Pasa ile baslayan süslü nasir, Nergisi ile zirveye ulasir. Bu ünlü insa ustasinin nesri, yüzyillar boyunca ulasilmasi güç bir örnek olarak taklit edilmeye çalisilir. Nergisi’nin bu alandaki ünü ve etkisi, 19. yy’in ikinci yarisina, yani Namik Kemal’in onu siddetle elestirmesine kadar devam eder. Uzun cümleleri, zincirleme zincirleme tamlamalari, taninmayan Arapça ve Farsça kelimeleri seçmesi veya bilinmeyen anlamlariyla kullanilmasi; bu kelimelerle, Sebk-i Hindi’yi animsatan garip mecaz imajlar olusturmasi, dilinin anlasilmasini zorlastiran unsurlardir. Ancak cümlelerinin saglam, mükemmel ve dilbilgisi kurallarina uygun olmasi, bu cümleleri ilk bakista hissedilmeyen secilerle süslemesi, Türkçe’deki bütün cümle çesitlerini kullanarak dilin sinirlarini yoklamasi onun lehinde kaydedilmesi gereken bir husustur. Arap ve Fars kaynakli klasik hikâyeler yerine, Osmanli tasra hayatini yansitan hikayeleri tercih etmesi, özellikle Nihâlistan’da modern hikayeciligimizin habercisi denebilecek düzeyde teknikler kullanilmasi dikkati çekmektedir. Bu çalismada, uzun yillar görmezlikten gelinen bir Osmanli nesir ustasinin en önemli eseri Nihâlistan, modern inceleme teknikleriyle ele alinarak ilin dünyasinin dikkatine sunulmustur.