Ölümüne Açılan Estetik Kapı Türk Mezar Taşı Edebiyatı

Insa veya tamir ettigi hemen her yapiya, o yapiyla ilgili kisa veya uzun, dinî veya edebî bir üslûpla bir kitabe koymak, Selçuklu ve Osmanli kültürlerinin karakteristik özelliklerindendir. Hakikaten, Osmanli asirlarinda insa edilmis küçüklü-büyüklü hemen bütün yapilarda çesitli ebat ve hacimlerde kitabeler mevcuttur. Yapilan bir cami ise, ibadetin önem ve anlamini ya da gerekliligini vurgulayan âyet ve hadisler; eger bir medrese veya kütüphane ise ilmin, ilim ögrenmenin önemi ve kitabin kudsiyeti hakkinda edebî veya dinî ifadeler, meselâ bir çesme / sebil yapildiysa suyun insan için hayat oldugu ve Allah’in her canliya su ile hayat verdigine dair âyetler hatta meselâ bir yangin kulesiyse, “âtes, alev, yangin, yan-” gibi ayni literatüre ait zengin ve sanatli imajlarla örülmüs metinler yer alir kitabelerde. Iste Islâm’in hayat kadar önemsedigi, hatta hayatin kendisiyle anlamlandigi bir realite olarak kabul ettigi “ölüm” de bir kitabe medeniyeti dogurmus, bize bir sâhide mirasi birakmistir. Elinizdeki bu çalisma, bu sâhideler yani mezar taslari üzerinde bulunan bir edebî gelenegi ama daha da önemlisi, burada yansiyan çesitli “zihniyet”leri, hassasiyetleri, kabulleri ortaya çikarmak üzere kaleme alinmistir.