Osmanlı Döneminde Urfa’da Sosyal Hayat (Mahkeme Kayıtlarına Göre 1850-1900)

İnsanoğlunun ilk yerleşimlerinden biri kabul edilen peygamberler diyarı Şanlıurfa, tarih boyunca dini ve kültürel anlamda önemli bir merkez olarak sahip olduğu mirası Osmanlı hâkimiyetine geçtikten sonra da muhafaza etmiş bir şehrimizdir. Tanzimat sürecinde yapılan reformlar kapsamında Halep eyaletine bağlanarak “Ruha’dan Urfa’ya” dönüşen şehrin, yakın dönem sosyo-kültürel tarihini arşiv kaynakları ışığında ortaya koymak, bugün sahip olduğu mirasın daha iyi anlaşılmasına katkı sağlaması bakımından ehemmiyet arz etmektedir. Urfa’nın XIX. asır ikinci yarısındaki sosyal hayatını çeşitli yönlerden ele alan bu eserde, şehrin mahallî kayıt ve kaynakları olan kadı sicilleri esas alındı. Araştırmada bu sicillerden elde edilen hukuki, siyasi, idari, ekonomik ve sosyal tarihe ait bilgiler sayesinde yerel düzeyde Urfa şehrinin, genel anlamda Osmanlı dönemi Güneydoğu Anadolu topraklarının aile hayatı, toplum yaşamı, gayrimüslim unsurları, suç ve asayiş olayları, dini hayatı, vakıf faaliyetleri ve iktisadi durumu bir bütün halinde ortaya konulmaya çalışıldı.