Osmanlıda Dönüm Noktası

3. Selim 1789’da tahta çiktigi zaman 28 yasinda bulunuyordu. Çok iyi bir tahsil görmüstü. Devlet islerini yakindan takip edip ögrendigi gibi, iyi bir sair ve birinci sinif bir bestekardir. Babasi gibi o da devlette pek çok yenilikler yapilmasi gerektigine inaniyor, bunun için etrafina hep ileri fikirli, Avrupa’daki gelismeler hakkinda bilgi sahibi bulunan kimseleri topluyordu. 1791’de yapilan baris andlasmasindan sonra bes-alti yil Türkiye savastan uzak kalmis, 3. Selim’in islahat çalismalari için biraz firsat dogmustur.
Türkiye’de yeni bir devir açmak için bütün meziyetlere sahip bulunan fakat Osmanoglu’nun celadet ve azmi yerine, yumusak huylulugunun kurbani olan Padisah bizim tarihimizin en büyük adamlar yetistigi gibi, kendisi de bunlarin basinda gelir. 18 yillik Padisahligi içinde öylesine kendini devlet islerine vermistir ki ne zaman istirahat ettigi ve sahsi isleriyle ugrastigi hep akla gelir. Bu inkilapçi bir ruh tasiyan fakat merhametli padisah 1807 Mayisinda Kabakçi Mustafa adli bir yeniçeri neferinin emri altinda harekete geçen yeniçeri yamaklari, hükümet ve saraydaki bazi isbirlikçi devlet adamlarinin tertibiyle tahttan indirildi. Yerine amcasinin oglu 4. Mustafa getirildi. 3. Selim’in halet-i ruhiyesi daha sehzadeligi zamaninda söyledigi su misrada özetlenmektedir:
“Layik olursa cihanda bana taht-i sevket
Eylemek mahz-i safadir bana nasa hizmet.“
Hal’edildikten sonra 4. Mustafa zamaninda kiymeti anlasilmis; Rusçuk’a siginan adamlarinin Alemdar Mustafa Pasa’yi, 3. Selim’in iade-i cülusu için bir tertible Istanbul’a getirmelerinden sonra bu is için yapilan manevra sirasinda, 4. Mustafa’nin adamlari tarafindan feci bir sekilde 28 Temmuz 1808’de sehit edilmistir.
(Arka Kapak)