Özne Hayatı Konuşunca

Hem dünya genelinde hem de Türkiye'de, çok az sayida "temellendirilmis kuram" (grounded theory) çalismasi var. Sosyal bilimlerde ve özellikle sosyolojide en önemli yöntem tartis?malarindan biri, yapi-fail veya sistem-özne ikilig?i üzerinedir. Burada yapi veya sistemi daha önemli kabul eden yaklas?imlar (örneg?in, Althusser'in Marksist yapisalcilig?i, Lacan'in büyük öteki olarak adlandirdig?i simgesel yapi) ile özneyi daha ön plana alan yaklas?imlar (örneg?in, Foucault'nun postmodern iktidar kurami, mikro sosyolojiler) arasinda çok ciddi bir yöntemsel farklilasma vardir. Yapiya öncelik taniyanlarda beliren meta-kuramsal yaklas?im, öznenin toplumsal eyleme süreçlerinde daha tali kaldig?ini öne sürmüs?lerdir. Meta-anlatilara kars?i çikan yaklas?imlar ise günlük hayat pratig?i içinde faillerin eylemlerinin asil oldug?unu veya öncelikle aras?tirilmayi gerektirdig?ini fakat bu eylemlerin her mekân, zaman ve toplum biçimine genellenemeyeceg?ini iddia etmis?lerdir. Birey veya özne, nesneles?tirildig?i bir bag?lamda bile, kendi hayatini konus?maya çalis?ir. Elinizdeki kitap, çes?itli meslekten/kimlikten öznelerin kendi hayatlari içinde yas?adiklari sorunlari tanimlama ve bunlara çözüm bulma yollarini göstermektedir. Burada dikkat çeken nokta, öznelerin sorunlari tanimlama ve çözüm bulma yollarinin hiç de kendilerine özgü olmadig?ini, toplumdaki çes?itli faktörlerden (kültür, din, politika, piyasa vb) etkilendig?ini görmektir. Kitapta iki özgünlük dikkat çekicidir: ilk olarak öznelerin, sorunlari tanimlama ve çözme yöntemleri; ikinci olarak da sosyologun bunlari formüle etme biçimi. Aytül Kasapoglu'nun derledigi Özne Hayati Konusunca, bilim insanlarinin Türkiye'de "temellendirilmis kuram" alaninda yaptiklari ilk kapsamli çalisma olmanin yani sira, toplumsal hayatin önemsiz gibi görünen konularinda sorun yasayan öznelerin, kendi sorunlarinin ve çözüm yollarinin nasil da farkinda olduklarini göstermek açisindan önemli bir nitelige sahiptir.(Tanitim Bülteninden)