Salahaddin’in Gemileri

1137 yılında, dünyanın gördüğü en çetin mücadelelerden birinin ortasında gözlerini açan Yusuf b. Eyyûb çok geçmeden hem Müslümanlar hem de Haçlılar tarafından Salâhaddîn yani “dinine bağlı kimse” olarak anılacaktı. Daha çocukluk yıllarından itibaren döneminin mühim devlet adamları tarafından himaye edilip birçok askeri görevi başarıyla yerine getiren Salâhaddîn’i sadece Kudüs’ün fethi ve Hıttin savaşıyla anmak, onun stratejik-askeri dehasını görmezden gelmek olur. Doğan Mert Demir, Salâhaddîn’in Gemileri kitabında dünya savaş tarihinin sıklıkla işlenen bir döneminin belki de en az değinilen bir yönünü inceliyor: Salâhaddîn Devrinde Akdeniz’de Eyyûbî Deniz Kuvvetleri. Zira Salâhaddîn dönemi, kara savaşlarıyla örülen siyasi tarihle alakalı binlerce çalışmanın konusu olurken, aynı dönem Eyyûbî denizciliği ile alakalı yazılan müstakil eser sayısı yok denecek kadar az. Salâhaddîn devri kaynaklarının zenginliği, çeşitlilik bakımından avantaj sağlasa da Sâlahaddîn’in hayatı çerçevesinde oluşan yazılı kültürün efsanelerle harmanlanmış olması ciddi bir dezavantaj oluşturuyor. Bu yüzden Doğan Mert Demir, Salâhaddîn dönemini çalışan bir tarihçinin yaşayacağı en büyük zorluklarından birini, dönemin birincil kaynaklarını (Arap, Bizans, Haçlı ve Kıptî kayıtlarını) titizlikle inceleyerek aşıyor. Böylece efsane ve gerçeklik arasındaki ince çizgide tutarlı bir anlatı oluşturuyor. Demir’in çalışması açık bir şekilde gösteriyor ki Salâhaddîn Eyyûbî’nin denizcilik faaliyetleri incelenmeden Haçlılarla giriştiği mücadeleyi anlama çabaları hep eksik kalacaktır.