Samsatlı Lukianos Tanrıların Konuşmaları

 Anadolu eski çaglarinin yetistirdigi en gerçekçi, en kuskucu, en sivri dilli yazar olan Samsatli Lukianos, edebiyat tarihindeki ilk bilimkurgu eserin de yaraticisidir. I.S. II. yüzyilin ortalarinda yasamis olan Lukianos, Suriye’nin Kommagene ilinin baskenti Samosata’da dogmustur. Samosata’ya biz bugün Samsat diyoruz, Malatya ilinin küçük bir kasabasidir. (...) Lukianos’un baslica yapitlari, insan ruhunun kötü yanlarini elestirmek, ilkçagin birçok tanrilar kabul eden dininin çürüklügünü, anlamsizligini göstermek için yazilmistir. Anadili olmadigi halde Yunancayi çok temiz yazarmis. (...) Lukianos’tan bize seksen üç yapit kalmistir; kimi küçücük, kimi büyükçe olan bu yazilarin içine kendisinin olmayanlar da karismistir. Belki bir gün bütün yapitlari Türkçeye çevrilir; ben simdilik bazilarini almayi yeter buldum.NURULLAH ATAÇ Samsatli Lukianos karsimiza benzersiz bir kaynak olarak çikar: hem bize eskil Yunan evreni konusunda olgulari özünden kavratici bilgiler verir, hem bu ekinin içinden olan, ama ona disaridan bakmasini da bilen bir yazar olarak, onun temel degerlerini tartisma konusu eder, bosluklarini, aksakliklarini gözler önüne serer. En büyük tanri Zeus’tan en büyük ozan Homeros’a kadar tüm üstün varliklarin özellikle zayif yanlarini ve tutarsizliklarini sergileyip alaya alir. Lukianos çevirisinden yedi sekiz sayfa okuduktan sonra, onda hem kanli canli bir konusma dilinin akiciligini, hem özenli bir yazi dilinin açikligini buluyor, “Bir yazar ancak bu kadar kendine yakin bir çevirmen bulabilir,” diye düsünüyoruz. Neden? Malatya kökenli Lukianos’la Adana ve Maras kökenli Ataç arasinda yüzyillar ve diller üzerinden bir hemserilik mi söz konusu? Yoksa, gene diller ve yüzyillar üzerinden, iki kardes düsüncenin ve iki kardes biçemin birbirini bulmasi mi? Sanirim, her ikisi de.TAHSIN YÜCEL