Şansın Terbiye Edilişi

Terbiye edilerek evcillestirilen sey sans, talih, kader ya da kismet dedigimiz seydir bu kitapta: Devletin ihtiyaç duydugu bilgiler olarak istatistigin dogusu, basili sayilarin çig gibi büyümesi, istatistige dayali yasa fikrinin çikisi ve yayginlasmasi, istatistigin sosyal ve beseri bilimlere siçrayisi... Tarihsel olarak Bati’dan çikip yayilmis bir gelismeden söz ediyoruz: Dünyanin tekinsizliginin, hesaba gelmezliginin olasilik hesabi yoluyla dizginlenmesinden.
Ian Hacking’in yapiti, on dokuzuncu yüzyilin ikinci yarisinda bilim tarihinde ortaya çikan iki temel degisimi anlamamizi mümkün kilar: Ilki, bir olgu hakkindaki istatistiksel sayilara nasil olup da kendi baslarina açiklayici bir statü verildigidir. Ikincisi ise ayni dönemde insan dogasi fikrinin yerini istatistiksel yasalara tabi olan bir “normal insan“ modelinin almasidir. Bu iki dönüsümün sonucu olarak “sans“ dedigimiz sey, yasadigimiz dünyanin daha az kaprisli görünmesini saglamis, kaostan düzen çikartan bu gelisme büyük bir bilimsel mesruiyet kazanmistir. Hacking bu dönüsümlerin dünyayi algilayis biçimimiz üzerinde büyük etkisi olan yeni bir bilimsel akil yürütme tarzina yol açtigini öne sürer. Dünyayi, insani ve toplumu kavrayisimizdaki belirlenemezlik düzeyi arttikça, hayatimizdaki denetim ve müdahale beklentimiz artacak, özgürlük beklentimiz ise azalacaktir.
Ayrintili bir bilim tarihi arastirmasiyla felsefi derinligi ustalikla bir araya getiren Sansin Terbiye Edilisi, birçok elestirmen tarafindan inceleme kitaplari alaninda yirminci yüzyilin öndegelen yapitlari arasinda sayilmistir. Kitap bu basarisini, felsefe, matematik, fiziksel ve sosyal bilimler ile sosyal kurumlarin gelisimi arasindaki iliskilere, bildiklerimizi sarsan, yeniden anlam vermemizi saglayan bakma biçimine borçlu.
(Arka Kapak)