Şarlman, Hz. Muhammed ve Kapitalizmin Arap Kökenle

Gene W. Heck, uzun ve zahmetli bir çalışmanın ürünü olan bu kapsamlı eserinde, Henri Pirenne’nin ortaya attığı ana teze karşı çıkmaktadır. Ona göre İslam fetihleri Avrupa ekonomisinin, dolayısıyla da Roma Avrupası’nın çöküşüne sebebiyet vermemiş, bilakis İslam’ın yükselişi, yayılışı ve iktisadi alanda ortaya koyduğu teknikler, Avrupa’yı büyük bir yıkımdan kurtarmıştır. İslam dünyasının yükselişi sırasında kadim medeniyetlerden devraldığı miras ile geliştirdiği bilim ve metotlar, Avrupa ile olan ticari ilişkiler ve hatta Haçlı Seferleri sayesinde buraya aktarılmış ve ardından Avrupa karanlık çağlardan sıyrılarak Rönesans’ını başlatabilmiştir.

Elinizdeki kitapta yazar, Müslümanların Kur’an’ın prensipleriyle birebir uyumlu bir iktisat politikası geliştirdikleri ve bunu da Batı’ya bu şekilde aktardıkları şeklinde bir görüş ortaya koymamıştır. Müslüman Doğu, her ne kadar Kur’an’ın getirdiği emir ve yasaklara bağlı kalmaya çalışsa da asırlar boyu farklı medeniyetler içinde birçok farklı görüş, yaklaşım ve uygulama ortaya çıkartmıştır. İşte tam da bu noktada Heck ana tezini açıklamıştır: Hristiyan Batı, kilisenin gerek faiz yasağı gerekse dünyalık zenginliği yermesi sebebiyle ekonomik çıkmazlar içinde boğuşurken, Müslüman Doğu’da âlimlerin yasakların çevresinden dolaştıran yaratıcı çözümleri ile ekonomi dünyasının kapıları sonuna kadar aralanmış ve bu da kapitalizmin kökenini oluşturmuştur. Böylelikle Weber’in kapitalizmin oluşmasının temeline Hristiyanları, Sombart’ın da Yahudileri koymasına ilaveten, son derece yeni ve özgün bir tez daha literatüre kazandırılmış olmaktadır.