Şeriat Nedir Ne Değildir?

Kur’an’da şeriat kelimesi, çok az ama oldukça kritik noktalarda kullanılmıştır. Kur’ani anlatım tarzında olaylar, farklı ifade ve biçimlerle insana sunulur. Yüce Allah’ın insanla olan ilişkileri, insanın O’nun karşısındaki konumu, Allah’ın insandan yapmasını istedikleri vs. değişik vesilelerle dile getirilmiştir. Din ve İslam kavramları da çeşitli yönleri ve özellikleriyle farklı kelimelerle (ed-din, şerî‘at, hidâyet, sebîl, tarîk, millet, ümmet vs.) anlatılmıştır. Yine Allah’ın buyurduğu hükümler, yasaklar, inanç esasları, yapılması ve yapılmaması gerekenler de çeşitli kelimelerle (emr, hükm, kadâ, beyyinât, vasiyet, ce‘ale vs.) anılmıştır. Buna göre Kur’an’ın anlatımında şeriat, Allah’ın evrendeki yaratıcılığı ve etkinliğinin bir parçası olarak insanlar için din belirlemesi ve yaşam biçimini göstermesi bağlamında kullanılmıştır.

“Nedir Ne Değildir?” projesi çerçevesinde telif edilen 10 kitaptan oluşan bu seride, günümüzde sık sık tartışılan konular üzerinden ilmî disiplinlerin birbirleriyle ilişkileri, ayrıldıkları noktalar ve yöntem farklılıklarını göstermeye çalıştık. Aynı konuda, tefsir, hadis ve kelam olmak üzere üçü sabit, biri ise ele alınan konuya göre değişken olmak üzere dört ilim dalından dört uzmanın konuyu ele almalarını, ortaya koymalarını istedik.

Bizi bu projeyi gerçekleştirmeye teşvik eden etkenlerden biri, son dönemlerde dinî konularda yapılan tartışmaların düzeyinin oldukça düşmüş olduğunu gözlemlememizdir. Nitekim dinî tartışmalara yetkin olan ya da olmayan herkes katılabilmekte, hatta çoğu zaman konuşması gerekenlere söz verilmemektedir. Bu proje ile bilim insanlarının, görüşlerini polemik ortamı olmadan sükûnetle anlatmalarına zemin oluşturmaya çalıştık.

Proje, Müslüman bilim insanlarının, birbirlerini dışlamadan, ötekileştirmeden ve tekfir etmeden görüşlerini ortaya koyabilmelerinin imkânsız olmadığını bir kez daha göstermiştir. Okuyucu, bilim insanlarının birikim ve yaklaşımlarına dayanan görüşlerden dilediğini seçmekte özgürdür. Dilerse farklı görüşlerin kendince kabul edilebilir taraflarını alarak başka bir sentezle yeni bir yol da açabilir.