Toplum ve İnsan

Sosyoloji (toplumbilim) ülkemizde neden çok önemsenmemistir? Oysa sosyoloji, tüm sosyal bilim disiplinlerinin kaynagi ve çikis noktasidir. Belki milli sosyoloji olamayacagini anlayan “milli egitimciler“ evrensel ölçüler ve araçlara sahip nesnel bir disiplinin gençlere ögretilmesinin sakincali oldugunu düsünmüslerdir. Tabii böylesi bir bilim dalinin üretecegi bilginin de “milli birlik ve beraberlik“ adina sakincali olacagini varsaymis olabilirler. Nitekim tarihi millilestirenler, onu oldugu gibi degil, kendilerince olmasi gerektigi gibi yazarak bu toplumun Anadolu topraklari üzerindeki serüvenini soyut bir “milli“ öyküye dönüstürmüsler ve gerçeklerden uzaklastirmislardir. Toplum, ögrendigi (ögretilen) tarihle sadece geçmis gerçeklerinden degil, birlikte yasadigi diger yurttas halklardan da duygusal ve düsünsel olarak uzaklasmistir. Milli tarih, bizi bilimsel bakis açisindan, tarihsel süreklilikten ve kendimizi oldugu gibi tanimaktan mahrum birakmistir. Içe kapatmis, baska toplumlari ve dünyadaki gelismeleri anlamamizi zorlastirmistir. Ya sosyoloji? Sosyolojinin araçlari ve temel öncülleri millilestirilemeyecek kadar evrenseldir. Bu ölçü ve araçlarla incelenecek toplumun, kurucu ideolojiyi olusturan “biz, bize benzeriz“; “biz, sinifsiz, imtiyazsiz kaynasmis bir kitleyiz“ veya “milletimiz, Asya’dan gelen etnik ve dinsel olarak homojen bir zümredir; ordu-millet özellikleri arz eder“ önermelerine uymadigi kolayca anlasilabilir. Bu nedenle sosyoloji egitimi ve bilimsel sosyal arastirmalar ülkemizde hiç muteber olmamis, tesvik edilmemistir. Ancak son yillarda rejimin kapali kapisi aralanip içeri gerçegin isigi sizmaya baslayinca, kendimizi tanimak ve dünyadaki yerimizi anlamak çabalari yogunlasmistir. Bunun bir ihtiyaç oldugu çok açik ama soru sormak ve önyargisiz yanitlar aramak, özgür insanlarin ve toplumlarin harcidir. Insanlar, birey yani kendi baslarina karar verip o kararlar dogrultusunda davranmak imkânina sahip olmadiktan, sadece otoritelere veya siki dokunmus (baglayici) topluluklara tabi olmaktan öteye geçemedikleri sürece toplum hakkinda nesnel arastirmalar yapilamaz. Dolayisiyla toplumbilim de gelisemez. Biz yari yolda bir yerdeyiz. Yeni yeni sosyal bilimle ideolojiyi ayirt ediyoruz. Tarihimize ve toplumumuza iliskin nesnel arastirmalar daha yeni uç veriyor. Yeni bilimsel arastirmalar ve bulgular sayesinde, tarih ve toplumsal gerçekler konusunda bize ezberletilen efsanelerden arinacagiz. Normallesme (kendini tanima) ve birlikte yasayip olmadiklarina inandirildigimiz toplumsal kümelerle tanisma bu sayede mümkün olacak. Bir bilim toplumu olmanin ve demokratiklesmenin de sartlaridir bunlar. Elinizdeki çalisma bu amaç dogrultusunda atilmis mütevazi bir adimdir.(Tanitim Bülteninden)