Türk Dış Politikası Tarih, Kimlik ve Eleştirel Kuram Bağlamında

II. Dünya Savasi sonrasinda bir akademik disiplin kimligi kazanabilen uluslararasi iliskilerde, realist kuram, pozitivist epistemolojik yaklasimi uluslararasi iliskilerin analizine tasimistir. Iç isler-dis isler ayrimi yapan realizm, iç siyasetten farkli olarak dis siyasetin özgül bir mantigi oldugunu ileri sürmektedir. Realizmin karsisinda yer alan baslica yaklasimlardan Elestirel Kuram ise iç siyasal düzenle bir ülkenin dis politikasi arasindaki ayrimi ortadan kaldirmaktadir. Devletlerin iç yapilari ve uluslararasi sistem, tarihsel olus süreçleri baglaminda ele alinmaktadir. Bu baglamda, bu kitapta, Elestirel Kuram’in yaklasimlari, Türk dis politikasinin anlasilmasi bakimindan benimsenmistir. Belirli bir sistem içindeki iliskileri kavrayabilmek için onlari olus hareketleri içinde tanimak gerekir. Çünkü her birey ve içerisinde yer aldiklari toplumsal dünya, yalniz bugünkü iliskilerin ürünü degildir. Bu iliskilerin tarihsel olus sürecinin bugüne ulasan ürünleridir. Simdinin karar vericileri, kararlarini kendi isteklerine göre ve kendi belirledikleri kosullar içinde degil, olus süreci içerisinde belirlenmis olan ve geçmisten simdiye tasinan kosullar içerisinde vermek durumunda kalmaktadirlar. Türk dis politikasini ve ona süreklilik saglayan dinamikleri anlayabilmek için Osmanli devletinin çöküs dönemini yasayan ve ayni zamanda Türklerin yeniden varolusunu temsil eden ulusal mücadeleyi gerçeklestiren kadrolarin zihinsel kosullanmalarina bakmak gerekir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün hayat hikâyesinde simgelesen deneyimlerin, Türkiye Cumhuriyeti’nin iç yapisinin olusturulmasi ve dis politikasi üzerinde derin etkileri olmustur. Cumhuriyetin iç siyasal/toplumsal yapisi ve dis politikasi geçmisin agir ve olumsuz sonuçlari üzerinde sekillenmistir. Geçmisten alinan derslerle devletin iç düsmanlari oldugu ve bu iç düsmanlarin dis düsmanlar tarafindan desteklendigi hatta bu düsmanlarin devletin bütün kademelerini bile ele geçirmeye çalisabilecekleri hatta ele geçirebilecekleri düsüncesi, karar vericilerin algilamalarinin olusumunda temel teskil eder olmustur. Cumhuriyet’in kurum ve kuruluslari, ulusun bellegini temsil etmekte ve devletin gelenek ve göreneklerini, bilgi birikimini simdiye tasimaktadirlar. Türkiye, güçlü devlet gelenegi olan, derin köklere sahip kurumlari bulunan bir ülkedir. Tarihsel deneyim bunu kanitlamaktadir. Tarihsel deneyim, Türkiye’nin iç ve dis düsman algilamalarinin olusum sürecindeki bellegi kavramaksizin devletin varolus sebebinin ve Türk dis politikasina süreklilik saglayan unsurlarin anlasilamayacagini göstermektedir.