Türkiye'de Çocukluğun Politik İnşası

Çocuklugun sosyal, siyasal ve kültürel tarihi, toplumda cinsiyet baglaminda biçimlenmis egemen söylemin yaratmis oldugu rol dagilimini ve bunun sonucunda olusan deger yargilarina kaynaklik eden zihniyet dünyasini ögrenmemizi saglar. Modernizmin günümüzde ulastigi çocukluk algisi ise, sadece çocuga ait ve “naiflik” içeren bir tespitin disinda, ayni zamanda yetiskinligi de içine alan, daha genis ve ideolojik verilerle yüklenmis bir çerçeveyi de çizer. Bir baska deyisle modern çocukluk paradigmasi, tahayyül edilen, bu anlamda hedeflenen yetiskinligin ve yaratilmak istenen toplumsal yapi içinde en basta egitimde ulasilmak istenen “ulvi” amaçlarin da varacagi sinirlari belirler. Istanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ögretim üyesi Dr. Güven Gürkan Öztan, Türkiye’de Çocuklugun Politik Insasi adli bu eserinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslasma sürecinde Tanzimat’la baslayan dönüsümleri, bunlarin Mesrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerinde aldigi farkli biçimlenmeleri, “yurttas çocuk”tan “milliyetrperver çocuk”a ve son kertede “cumhuriyet çocugu”na kadar uzanan degisik nitelendirmelerin ideolojik temellerini ele aliyor. Yazara göre Türkiye’de çocuk için itaat, “erdem” oldugu kadar kaçinilmaz bir zorunluluktur. Kültürel kodlara, tüm milliyetçi ve militarist unsurlariyla ulus-devlet olma çabalarinin politik veçheleri eklendiginde, çocuk hem bir kez daha çocuklasir hem de beklentiler açisindan “çocuk”tan fazla bir sey oluverir. Geleneksel evlât rolüne, yeni rejime uygun “milli sorumluluklar” eklenir. Otoriteye baglilik, çocuk için bu topraklarin köklesmis “lider kültü”nü daha anlamli bir hale getirerek, yasamin vazgeçilmez ögesi haline sokar. Yetiskinlerin dahi birer “talebe” oldugu bir toplumda çocuklar hiç “büyümez”…