Türkiye'de Sosyal Teoride Din

Türkiye’de Sosyal Teoride Din başlıklı bu kitabın amacı, Türkiye’de

son bir asırlık din düşüncesinin, dine teorik yaklaşımların, bu teorik

yaklaşımların genel sosyal teorilerle ilişkilerinin, din araştırmalarında

benimsenen yöntemlerin ana hatlarıyla bütüncül bir

betimlemesini yapmaktır. Kitap baştan sona kronolojik olarak

okunabileceği gibi, ideolojik/teorik/metodolojik zıtlıklar ve benzerlikler

üzerinden de okunabilir.

Okuyucu, Gökalp-Sait Halim Paşa karşılaştırmasıyla milliyetçilik

ile İslâmcılığın din yorumunu, Gökalp/Baltacıoğlu-Topçu karşılaştırmasıyla

toplumcu yaklaşım ile bireyci yaklaşımın dine bakışını,

Kurtkan Bilgiseven-Topçu karşılaştırmasıyla İslâm sûfîğindeki

uyumcu ve isyancı yaklaşımları, Mardin-Göle karşılaştırmasıyla

günümüz Türkiye’sinde İslâm’ın geleneksel biçimleri ile modern

biçimlerini, Ülken üzerinden Türk aydınının din hakkındaki kafa

karışıklıklarını ve materyalizme karşı maneviyatı koruma çabasını,

Güngör üzerinden Türk milliyetçiliği içinde dine özsel yer

vermenin tarihsel ve kuramsal tartışmalarını ve İslâm’ın milliyetçi

düşüncede tahkim edilme arayışlarını, Sezer’in yerli ve Doğucu

sosyolojisi üzerinden her dini kendi tarihsel şartları içinde

özgün yöntem ve kavramlarla incelemenin gerekliliği ile İslâm

dininin Anadolu/Türk/Doğu kimliği ile diyalektik ilişkisini, Ülgener

üzerinden İslâm’ın kapitalist girişimcilik için bir imkâna

sahip olup olmadığını tespit etmek için İslâm dini ve İslâm tarihini

ayrı ayrı ele almanın gerekliliğini, Duralı üzerinden modern

zamanlarda İslâm’ın bilgi ve ahlâk alanındaki önermelerini felsefe

aracılığıyla ihya etme arayışlarını anlama imkânı bulacaktır.