Üç Medeniyet

“Türk sosyolojisinde Bati ve Batililasma sorunu, sosyolojinin daha Türkiye’ye girisi döneminde önde gelen bir sorun olarak ortaya çikmistir. Sosyolojinin Türkiye’ye girisinden daha önce gelisen bir serüven de vardir. Tanzimatçi devlet adamlarinin ve Jön Türklerin de ana kaygisi bu dogrultuda biçimlenmistir. Bu tartismalar II. Mesrutiyet döneminde kültür ve uygarlik sorunu etrafinda, sosyolojik bir disiplin çerçevesinde gündeme getirilmistir. Ziya Gökalp ve Ahmet Agaoglu Türkiye’nin yenilesmesini ve uygarlik dairesini degistirmesini kaçinilmaz bir zorunluluk olarak ortaya koymus ve eserlerinde bu ana temayi islemislerdir. Gökalp’in kültür-uygarlik ayrimini gelistirmesi, ayrica Türklesmek, Islamlasmak ve çagdaslasmak (Batililasmak) üçlü seçenegini gündeme getirmesi; Agaoglu’nun “üç uygarlik” (Bati, Islam ve Buda-Brahman uygarliklari) tasnifine dayanarak Bati uygarligina katilmayi tek alternatif olarak ortaya koymasi, dönemin düsünce gündemini belirleyen tartismalardir. Sorunun özünü, bir Dogu-Islam toplumu örnegi olarak tanimlanan Türkiye’nin, mevcut kurum ve geleneklerini koruyarak dünyadaki yeni gelismelere ayak uyduramamasi olusturmaktadir. Batililasma, çöküs devrinin ana problematigi olarak gündemdedir. Yasadigimiz son iki yüzyil içinde biriken tecrübeler, dünyanin mevcut durumu ve Türkiye’de Batililasma girisimlerinin bugün gelip tikandigi nokta, küresel Bati egemenligi içinde Anadolu Türk kimliginin tartisma konusu olmasi ve dayanaksiz kalmasi kitabin temel tezini yeniden ele almamizi gerekli kiliyor.”Ertan Egribel-Ufuk Özcan