Uygarlık Süreci Cilt 1

Norbert Elias’in basyapiti Uygarlik Süreci kadri sonradan bilinen nadir kitaplardan biridir. Ilk kez 1939’da Isviçre’de yayimlandiginda kimselerin ilgisini çekmedi. 1969’da yapilan ikinci baskisi da pek dikkat çekmedi. Kitabin degeri ancak 1976’da Almanya’da yayimlandiginda anlasildi ve Elias’a sosyolojinin klasikleri arasindaki hakkettigi yerini kazandirdi. Kitabin basarisi yazarin ölümünden sonra da devam etti ve Uygarlik Süreci 1997’de Adorno Ödülü’ne deger bulundu. Modernlesme süreciyle ilgili analizlere yeni bir bakis açisi ve veriler kazandiran Elias, iki ciltlik bu önemli eserinin ilk cildinde, uygarlik ve kültür kavramlarinin sosyal anlamda tarihsel olusumunu inceliyor. Sözkonusu sosyo-olusumun önemli veçhelerinden birini, uygarlik-kültür karsitligi ve bu karsitligin asilmasi olarak vurguluyor, Elias. Kitapta, uygarlik insan davranislarinin özel bir degisim biçimi olarak ele alinirken, gündelik davranislarin, adab-i muaseretin, dogal ihtiyaçlarla ilgili tavirlarin ve deger ölçülerinin degisimi inceleniyor. Duygu denetim modelleri ve standartlari ile, utanma ve sikilma sinirlarindaki gelismeler, Elias’in el attigi ilginç konulardan sadece ikisi. Sosyologlar tarafindan yanlis dilde, yanlis ülkede ve yanlis zamanda yayimlanmis bir basyapit olarak degerlendirilen Uygarlik Süreci, sosyal adap, yemek yeme âdetleri, oturup kalma, selâmlasma gibi gündelik yasamin pek çok ayrintisini tarihî boyutlariyla inceliyor. Zihniyet, maddi yasam, tüketim biçimleri gibi alanlari sekillendiren iktidar süreçleri; utanma, yüz kizarmasi gibi benzeri duygularin tarihi Elias’in zengin ilgi alanlarindan bazilari. Elias’i diger sosyal bilimcilerden ve de tarihçilerden ayiran en önemli farklilik, ele aldigi bütün bu konulari uygarlik kavrami ekseninde çözümlemesi ve çok güçlü bir anlatima sahip olmasi. Özetle Uygarlik Süreci, insan-bilimleri literatürünün, onun da ötesinde modern düsüncenin öncü ve kalici ürünlerinden birisi, belki de en önemlisidir. (Tanitim Bülteninden)