Yeraltından Notlar

"Hastayim ben… Kötü bir insanim; içim hinçla dolu," tümcesiyle baslayan Yeraltindan Notlar, çagimizin ruhunu etlendiren ve bedeninde bilincin çinladigi nadir karakterlerden birini edebiyatin esigine tasimistir: Kiyisini sirtinda tasiyan bu fenomen, bir Yeralti Insanidir. O bir köstebektir, yurt/ev bildigi mekân kazidigi yeralti koridorlaridir; o bir yilandir, kivrilir yeryüzü denen bu enkazin yikintilari arasinda. Yeralti Insani bir esikte mi belirmistir; yoksa kendisi baska türden bir mekânin esigi midir? Bu soru günümüzü kat ederek gelecege sarkmaya devam etmektedir. Onun bu baska olusu, yeni ya da iyi olarak düsünülmemelidir.
Baskadir ve bu baskaligiyla tüm mevcudiyetin ayni olusunu kat etmektedir. Yeralti Insani bir ideal degildir; mevcudiyetin mekân, esik ve ufuk tasarimini dinamitleyen tehdit kabilinden bir vaadin belirisidir. Öyle ki bu esik, tüm sanatlarin ve filozofinin uygarlik boyunca biriktirdigi ve cevabi ertelenmis sorularin ugultusuyla salgilanmistir. Dostoyevski’nin Yeraltindan Notlar adli bu metninin edebiyat olusu, bize sunu fisildamaktadir: Okuyarak daldiginiz sulardan, yazmadan çikamazsiniz!
Yasama arzusu ve yaratma tutkusu öfkesinde çinlayan bir entelektüelin solugunda zuhur eden bu romanin satir aralarinda beliren sey, var olmayan bir seyin imgesidir ve musallat olur okuyucunun konforlu bilincine. Bu beliren seyin ardindan metin boyunca kosturan okuyucunun hakikati, yine bu kosturmaca ile salgilanmaktadir: Kendisi gördügü için parildayan seyler ve varligi etkisinde biçimlenen arzular kefaret ister okuyucudan!